Dalam madjallah ”Su Masjarakat Atjèh” (1 Desember,
1986) njang teubiët di Peutawi (Djakareuta) geutanjoë batja deungon hireuën
saboh karangan uléh Drs. Ismail Husin, njang disinan djipeugah bahwa basa Atjèh
na-keuh saboh basa ”primitif”. Dan meunjoë meunan, maka geutanjoë Atjèhpih
nakeuh saboh bansa ”primitif” tjit. Geutanjoë that lom hireuën meunjoë njang
tuléhnjoëpih nakeuh bansa Atjèh-tjit sabab ka geudjak peuhina droë dan bansa
droë dan basa droë deungon hana ‘èleumèë. Dan ka geudjak sipreuëk haba njang
kon-kon djak peusisat dan peuhina bansa droë.
"Seubatji
tgk2 kalon di geuniréng tgk maséng2 , njang Ma dan Du djih atjèh - tapi ka
handjeuët lé marit basa atjèh. Bahkan Ma ngon Du bangga watèë si Nyak
handjeuët lé djimarit basa Ma djih! Bahkan na "urg2 patôt",
"urg2 rajek", "calon2 waki peunjajah djawa di atjèh"
aneuk ngon inong ka handjeuët marit lé basa atjèh. Pakriban njoë??? Pakriban
geukeumeung atô nanggroë atjèh - meu-aneuk dan inong direumoh hankeumah geu
atô?"
|
|
|
|
|
Njoë nakeuh saboh dali njang peutunjok bak geutanjoë
pakriban ka rhôt seumangat, ka gadoh juëm droë, ka hana lé marwah, ka hana lé
keumuliaan droë bak ureuëng2 Atjèh njang teurimong peundédékan kolonialis
Djawa, sabab ka djipeukeunong peunjakét ”inferiority complex” (peurasaan-hina-droë)
bak siteungoh bansa Atjèh. Jôh masa Beulanda dan jôh masa meurdéhka dilèëkon,
bak bansa Atjèh na sipheuët ”superiority complex” (peurasaan-mulia-droë),
meunan dji-angkèë uléh Snouck Huurgronje. Uroë njoë sipheuët djroh njan ka
meugantoë, ka mubalék nibak njan. Njoëkeuh akibat njang djeuheuët that nibak
”peundidékan” sipa-i Djawa, njang ubé buët kon peundidékan njang djibri,
teutapi djipubangai.
Akibat nibak njoë nakeuh bansa Atjèh ka hana lé peumulia droë, dan keumuliaan njan ka djitja'hèt bak bansa gob laén, juëm droë ka dji juë bôh bak gob; deungon geutanjoë han djeuët lé dong keudroë ( handjeuët lé meurdéhka), dan kadjeuët gob peu-ék-peutrôn. Meunjoë gob kheuën geutanjoë ”primitif”, maka ka djiteurimong meunan-meunan ladju deungon hana seumiké sabab handjeuët lé djiseumiké. Dalam sikula sipa-i Djawa hana djipeurunoë seumiké: njang djipeurunoë supaja ta’at keu sipa-i dan bandét2 Djawa dan supaja kagum, tahe, peunjo peuë njang djipeugah lé bansa lua. Njoëkeuh njang geupeunan ”peundjadjahan budaja/kultur” njang djeuët keu mukaddimah, peuneuphôn nibak peundjadjahan politék. Keudjadian diateuh peutunjok bahwa ureuëng2 Atjèh njang ka Djawa didék ka keunong peunjakét ”inferiority complex” dan kadjeuët keu kureubeuën peundjadjahan budaja dan politék.
Akibat nibak njoë nakeuh bansa Atjèh ka hana lé peumulia droë, dan keumuliaan njan ka djitja'hèt bak bansa gob laén, juëm droë ka dji juë bôh bak gob; deungon geutanjoë han djeuët lé dong keudroë ( handjeuët lé meurdéhka), dan kadjeuët gob peu-ék-peutrôn. Meunjoë gob kheuën geutanjoë ”primitif”, maka ka djiteurimong meunan-meunan ladju deungon hana seumiké sabab handjeuët lé djiseumiké. Dalam sikula sipa-i Djawa hana djipeurunoë seumiké: njang djipeurunoë supaja ta’at keu sipa-i dan bandét2 Djawa dan supaja kagum, tahe, peunjo peuë njang djipeugah lé bansa lua. Njoëkeuh njang geupeunan ”peundjadjahan budaja/kultur” njang djeuët keu mukaddimah, peuneuphôn nibak peundjadjahan politék. Keudjadian diateuh peutunjok bahwa ureuëng2 Atjèh njang ka Djawa didék ka keunong peunjakét ”inferiority complex” dan kadjeuët keu kureubeuën peundjadjahan budaja dan politék.
Dalam karangannjan ka geupeugah bahwa na sidroë ”professor”
Amerika (meunandjihpih hana meusoë, hingga karangannjan hana patôt
geupeuteubiët sagai2) dan geutanjoë AGAM keumeuëng teupeuë soë nan dan peuë
alamatdjih mangat djeuët tameuhubông dan tapeurunoëdjih.
Narit ”primitif” dalam basa2 Eropa meumakna:
gasa (lawan daripada halôih); basa njang han keumah peulahé peurasaan njang
halôih2 dan mulia; njang han keumah tjukèh haté soë njang deungo; han keumah
peuweuëh atawa peukhém, peupatah seumangat atawa peubeuhô; basa njang ban lahé,
gasiën dan hana séb keu hudép budaja njang madju; basa njang ban djeuët
meususôn dan gohlom sampôrna; basa njang meuriwang bak manusia mantong biadab
dan gohlom meu agama; basa njang mantong primitif meumakna gohlom meu-adab,
meu-budaja dan gohlom djitu’ôh hudép mumasjarakat.
Basa tanda bansa.
Deungon djipeugah basa geutanjoë primitif, maka
djimeukeusud bansa geutanjoëpih primitiftjit. Njoë mandum KON sipheuët basa
Atjèh dan KON sipheuët bansa Atjèh. Dalam kitab Encyclopaedia Britannica ka
geutuléh bahwa : ”The Achehnese has an ancient civilization” (”Bansa
Atjèh ka na saboh tamaddun, keubudajaan, peuradaban njang djameun dan useuëng
lagèëna”) njakni njang ka meu-umu meuribèë-ribèë thôn. Bansa Atjèh ka
geutumuléh kitab2 dan sja’ir2 dalam basa Atjèh ka meuribèë thôn. Basa njang
peulahé sja’ir2 njang tjeudaih2 dan meugah2 lagèë Hikajat Banta Lidan, Hikajat
Putroë Hidjô, Hikajat Malém Dagang, Hikajat Hasan Husén, Hikajat Prang Sabi,
dan meureutôih njang laén, KON basa primitif!
Tamaddun, keubudajaan dan peuradaban bansa Atjèh kon
tamaddun primitif: tamaddun hana bak basa/bansa primitif. Na bak basa/bansa
njang ka karang kitab dan sja’ir, bak basa/bansa njang kalheuëh gob peunan
”Seuramoë Makkah”, bak basa/bansa njang ka lheuëh gob angkèë sibagoë ”pusat
Dônja Meulaju dalam masa limong abad. Saboh basa/bansa njang paléng madju dan
meu-adab didônja Meulaju/Asia Teunggara ka djidjak peugah ”primitif” uléh
sidroë Amerika njang hana meusoë nan. Haba2 njang kon-kon lagèënjanpih djitém
teurimong uléh ureuëng Atjèh njang ka hana djitu’ôh lé seumiké meurdéhka sabab
ka djidjadjah uléh Djawa.
|
"Alasan njang djipeugah basa
geutanjoë ”primitif” nakeuh sabab basa Atjèh nakeuh basa njang ”monosyllable”
njakni paneuëk2, sikrak-krak, trang2, glaih2, lagèë basa Inggréh, dan kon
lagèë basa Djawa njang panjang2, meubahuë-bahuë, meu’tjuët-’tjuët hana
meupeuë sapeuë. Basa Inggréh nakeuh saboh basa njang monosyllable-tjit. Peuë
basa Inggréhpih primitiftjit? Pakon basa Atjèh djidjak peugah ”primitif” dan
pakon basa Inggréh hana djipeugah primitif? Pakon hana geutanjong peukaranjoë
bak ”professor” Amerikanjan? "
|
|
|
|
Alasan njang djipeugah basa geutanjoë ”primitif”
nakeuh sabab basa Atjèh nakeuh basa njang ”monosyllable” njakni
paneuëk2, sikrak-krak, trang2, glaih2, lagèë basa Inggréh, dan kon lagèë basa
Djawa njang panjang2, meubahuë-bahuë, meu’tjuët-’tjuët hana meupeuë sapeuë.
Basa Inggréh nakeuh saboh basa njang monosyllable-tjit. Peuë basa Inggréhpih
primitiftjit? Pakon basa Atjèh djidjak peugah ”primitif” dan pakon basa Inggréh
hana djipeugah primitif? Pakon hana geutanjong peukaranjoë bak ”professor”
Amerikanjan? Uléh Ismail Husin geutuléh bahwa basa Atjèh nakeuh ”basa daerah”,
”basa lokal” dan basa ”suku-bangsa”. Njan mandum KON. Basa Atjèh kon basa
”daerah” teutapi basa saboh Nanggroë: Nanggroë Atjèh njang djameunkon meurdéhka
dan meudèëlat. Kon basa ”daerah” nibak djadjahan sipa-i Djawa/indonesia.
Nanggroë Atjéh njoë kon ”daerah” nibak neugara dan
bansa luwa. Basa Atjèh kon basa ”lokal” teutapi basa rasmi njang sah dan meugah
nibak saboh bansa njang meuriwajat dan meuseudjarah njang gilang-geumilang.
Bansa Atjèh kon ”suku-bangsa” njakni sukèë nibak bansa gob laén, teutapi bansa
njang dong keudroë, ateuëh Tanoh droë, ateuëh rhuëng dônja. Ismail Husin ka
djirhah utak uléh peundidékan salah nibak sipai Djawa peundjadjah, njang ka
keunong peunjakét inferiority complex. Hana neuduëk2 ilmiah daripada haba2
gobnjan dan haba ”professor” Amerika gobnjan njan.
‘Ôhlheuëhnjan djidjeuët peugah lom bahwa makna
”primitif”njan nakeuh = asli, murni, dll, sang2 geutanjoë hana tateupeuë
sapeuë. Geutanjoë bansa Atjèh djih djak pubangai. Narit peuhina djipeugah narit
peumulia. Kamus ka djidjak tuka. Geutanjoë ka djidjak peu aneukmiët: djimarit
lagèë djimarit deungon aneukmiët. Dan ureuëng lagèë Ismail Husin geudeungo.
Hanséb ‘ôhnan mantong, djinoë ka geudjak peudeungo haba njang kon2 njan ban
saboh nanggroë Atjèh. Hingga ka pajah geutanjoë djaweuëb dalam AGAM njoë sabab
geutanjoë wadjéb ta peutheuën nan, keumuliaan dan keuhormatan basa dan bansa
Atjèh. Meunjoë kon meunan maka peunjakét inferiority complex bansa Atjèh akan
meutamah-tamah lom.
Dalam karangannjan djituléh bahwa basa Atjèh kon ‘ôh
ka ”primitif” mantong, teutapi leubèh ”primitif” lom lom nibak basa2 sukèë2
bansa Afrika. Djadi geutanjoë Atjèh ka djidjak peubandéng deungon sukéë2 bansa
Afrika dan lheuëhnjan djipeuduëk lom dimijuëb awak njang mantong siteungoh hana
meu adabnjan. Kheuën djih: ”Banjak bahasa2 lokal jang digunakan suku2 bangsa
di Afrika, hampir sama primitifnya dengan bahasa Aceh”. Djadi basa Atjèh
leubèëh primitif lom, dimijuëb nibak basa2 primitif Afrika njang laén, meunurôt
professor bangai njoë. Kamoë nibak Angkatan Atjèh Meurdéhka peureulèë meuturi
professor Amerika njoë mangat djeuët kamoë rhah ulèëdjih deungon èleuméë
anthropology, philology dan cultural anthropology njang beutôi2 supaja djih bèk
lé djidjak peungeuët ureuëng2 Atjéh njang ka Djawa peubangai. Keu Ismail Husin
kamoë lakèë supaja geukirém alamat dan nan djih keu Madjeulih Susôn AGAM di
Sweden.. Ureuëng2 aséng njan peureulèë djimeurumpok deungon ureuëng2 ATJÈH
MEURDÉHKA bak abad njoë dan handjeuët djidjak tuléh/peugah sapeuë peukara hai
Atjèh deungon peutunjok nibak sipa-i Djawa dan djaroë gakidjih.
Njoë pat na saboh ibarat keu geutanjoë bansa Atjéh
mandum: ibarat njoë tangui keu alat mangat ridjang ta pham makna nibak
peukara/masaalahnjoë dan bahthatpih tangui nan Ismail Husin (sabab gobnjan
njang po karangan) kon tadjak peusalah gobnjan sidroë khong sabab ramè lagèëna
laén njang mantong seumiké lagèënjan tjit. Dalam hai njoë na tjit djasa Ismail
Husin sabab uléh gobnjan ka geupeudeuh saboh peunjakét hingga ka djeuët ta
peu-ubat. Peunjakét njan njoë: Ismail Husin ka geudjôk tubôgeuh, basageuh,
agamageuh, adatgeuh, reusamgeuh, bandum djitimang lé kaphé, deungon tjéng nibak
kaphé njan, dan keuneulheuëh ka geuteurimong jum gobnjan njang djibôh lé kaphé
njan. Jum njang djibôh njan nakeuh: si keuëh (”primitif”). Sikap gobnjan salah
that. Hana geuteupeuë bahwa saboh2 bansa handjeuët sagai2 djak juë timang droë
bak bansa laén. Saboh2 bansa handjeuët teurimong dji-tjéng uléh bansa laén,
peuë lom dalam tjéng djih. Saboh2 bansa handjeuët teurimong djibôh juëm lé
bansa luwa, bôh Djawa atawa Beulanda, atawa Amerika. Soëtjit njang djeuët bôh
juëm geutanjoë? HANA LAÈN NIBAK DROËTEUH. GEUTANJOË ATJÈH KEUDROË.
|
"Watèë ureuëng Atjèh geutém
teurimong djipeu-ék/peutren jum-geuh uléh sipa-i Djawa bak thôn 1945, maka
uroënjankeuh mulai phôn peundjadjahan sipa-i Djawa ateuëh bansa Atjèh. Hingga
djinoë bansa geutanjoë ka djipeugah ”sukèë” nibak bansadjih (na’uzubillah)
dan naggroë geutanjoë ka djipeugah ”daerah” nibak naggroëdjih (na’uzubillah)
dan njang djeuheuët that lom ka le ureuëng geutanjoë njang ka maté urat
saraf, njakni handjeuët seumiké lé, ka geuteurimong haba2 njang bateuë dan
kon2 njan. Bansa geutanjoë ka keumah djidjadjah pikéran, budaja, leubèëh
dilèë jôhgohlom keumah djidjadjah dalam politék. "
|
|
|
|
Watèë ureuëng Atjèh geutém teurimong djipeu-ék/peutren
jum-geuh uléh sipa-i Djawa bak thôn 1945, maka uroënjankeuh mulai phôn
peundjadjahan sipa-i Djawa ateuëh bansa Atjèh. Hingga djinoë bansa geutanjoë ka
djipeugah ”sukèë” nibak bansadjih (na’uzubillah) dan naggroë geutanjoë ka
djipeugah ”daerah” nibak naggroëdjih (na’uzubillah) dan njang djeuheuët that
lom ka le ureuëng geutanjoë njang ka maté urat saraf, njakni handjeuët seumiké
lé, ka geuteurimong haba2 njang bateuë dan kon2 njan. Bansa geutanjoë ka keumah
djidjadjah pikéran, budaja, leubèëh dilèë jôhgohlom keumah djidjadjah dalam
politék. Lheuëh siplôh thôn geutanjoë Peunjata Atjèh Meurdéhka keulai mantong
tjit ureuëng2 njang teumuléh dan peuteubiët karangan2 njang djeuët keu masaalah
nibak tulésan njoë. Njoënakeuh saboh tanda bahwa peunjakét inferiority complex
mantong meuradjalèla dalam tubôh bansa Atjèh. Peunjakét njoë wadjéb geutanjoë
peu-ubat beu bagaih, deungon meurunoë èleumèë njang beutôi nibak seudjarah
Atjèh, tamaddun Atjèh, njang bandum kalheuëh na meutuléh dalam kitab2 njang
geupeuteubiët uléh ANGKATAN ATJÈH MEURDÈHKA dalam masa 10 thôn njang akhé2
njoë.
Uléh sipa-i Djawa ramè djigadji ”professor” Eropa dan
Amerika sibagoë tôkkang propaganda ideologi peundjadjahan indonesia/djawa njang
djijuë djak meungadjar bak ”sikula2 tinggi” Djawa mangat ridjang geutanjoë
teurimong peuë njang sipa-i Djawa peugah. Sang2 ideologi sipa-i ka dônja
angkèë. ”Professor” agent Djawanjoë nakeuh lagéë Hjort dari Norway, William
Liddle, Amerika, dan meuplôh njang laén. Awak njoë djimeututô pura2 ateuh nan
ilmiah padahai peuë njang djih peugah njan nakeuh propaganda sipa-i Djawa
mantong, dan kon ateuëh neuduëk èleumèë. Geutanjoë ureuëng2 ATJÈH MEURDÈHKA
sabé keumaih bak tameuhôdjdjah ngon djih dalam sigala èleumèë dan dalam sigala
basa. Lagèë si Hjort dari Norway kalheuëh djimeuhôdjdjah deungon geutanjoë AM
diluwa naggroë dan kalheuëh djilakèë meu’ah, teutapi lheuëhnjan katrôih awak
Atjéh njang njang ka Djawa rhah ulèë lagèë Fachri Ali njang ka djak sipreuëk
haba si Hjort dalam nanggroë bak ureuëng Atjéh laén rot surat2 haba Djawa dan
djidjak peugah ANGKATAN ATJÈH MEURDÈHKA ka gagal. Kamoë keumeuëng ngiëng muka
Fachri Ali njoë njang djak tuléh bahwa Angkatan Atjèh Meurdéhka ka ”gagal”.
Atawa djih njan kon bansa Atjèh? Sabab djitumuléh lagèë sidroë peunonton njang
hana beuheuëk dalam peurdjuangannjoë, dan djidjak ngiëng masaalah geutanjoë
Atjèh rot katjamata ureuëng2 aséng njang hana teupeuë sapeuë, dan njan bandum
djisangka ateuëh neuduëk ilmiah, padahai kon sagai2 teutapi djih hana
djiteupeuë sapeuë. Djameun, Snouck Huurgronje njang djak sidék bansa Atjéh keu
keupeunténgan politék dan militer Beulanda. Buët Huurgronje hana laén nibak
buët mata2, kon buët èleumèë: teutapi djipropaganda sibagoë buët èleumèë mangat
le ureuëng peutjaja dan haba2 intelligence anti Atjèh djipeugah haba ilmiah.
Djinoë ramè lagèëna Huurgronje barô njang djigadji uléh sipa-i Djawa.
Soëtjit njang djeuët dan patôt bôh juëm ateuëh
geutanjoë? Sigo tereuëk: hana laén nibak droëteuh. Geutanjoë bansa Atjèh
keudroë. handjeuët sagai2 bansa gob. Lagèë kheuën Nietzsche, filosof Djerman:
”Hana saboh bansa djeuët djihudép meunjoë hana djipeumulia droëdjih leubèëh
dilèë.” Djeuëb bansa pajah djimeurunoë peumulia droë. Meukon meunan hana keumah
djihudéb meurdéhka, teutapi djeuët keu lamiët nibak bansa laén, njankeuh
djadjahan. Padum tabôh juëm bansa Atjèh njoë? Meunjoë ta tanjong bak Beulanda
atawa Djawa maka hana djibôh juëm meusisèn: padum na ka bansa Atjéh,
inong-agam, tuha-muda, njang ka djitimbak dan djiélanja hana meupeuë-sapeuë dan
deungon hana djipadôli? Padum tabôh juëm bansa Atjèh njoë? Dimasa éndatu dan
bak masa droëneuhnjan hudéb ka geupeuleumah : hana soë ék bôh juëm keumuliaan
bansa Atjèhnjoë, hana séb pèng dalam dônja keu juëm geutanjoë, dan han ta tém
peubloë bansa/nanggroë/keumuliaan/keumeurdékaan geutanjoë keu bansa2 laén:
leubèh got ta maté sjahid nibak ta peubloë droë keulamiët/ djadjahan gob. Sabab
dumnan neupeumulia droë/bansa/neugara-keuh maka éndatu geutanjoë ka neupiléh
maté sjahid nibak djak-djôk droë bak Beulanda. Njoëkeuh njang wadjéb geutanjoë
peulaku uroë njoë, djinoë. Njoëkeuh tjita2 ANGKTAN ATJÈH MEURDÉHKA:
Kheuën Nietzsche lom: ”Peumulia, njan maknadjih
peudong, peukong.” Watèë hana ta peumulia, njan maknadjih ka ta reuloh dan
tapeugadoh. Watèë simbôl2 bansa dan neugarateuh hana tamulia lé, lagèë Bandéra,
Uroë2 Raja Neugara dan Hukôm, maka bansa2 lagèënjan han keumah meurdéhka lé dan
akan didjadjah lé bansa teuka, lagèë Atjèh djinoë ka djidjadjah lé sipa-i
Djawa.
Geukheuën lom uléh Nietzsche: ”Meunjoë saboh2 bansa
djikeumeuëng peuseulamat droë bèk gadoh/talô ateuëh rhuëng dônja maka handjeuët
sagai2 djidjak tirèë2 upatjara keumuliaan njang djipeugot uléh bansa2 laén
njang djirandjih.” Geutanjoë Atjèh handjeuët sagai tadjak tirèë upatjara
Djawa, atawa Beulanda, atawa bansa2 laén. Geutanjoë wadjéb ta seutot dan
tapeulara adat, reusam, pusaka nibak éndatu turôn-tumurôn lagéë tjara droëteuh.
Njoënakeuh rahasia nibak keumeurdéhkaan dan nibak bansa2 njang ka ék peutheuën
keumeurdéhkaandjih nibak pakon ka ék djipeuteheuën droëdjihnjan. Peuë njang
djipandang djroh uléh saboh bansa hana peureulèë djipandang djroh uléh bansa njang
laén. Keuneuleuëh njang meunang njankeuh njang tém peutheuën adat-reusam droë;
njang talô njang djak sutot2 gob laén. Njankeuh sabab geutanjoë wadjéb tagisa
bak agama Atjèh, bak adat Atjèh, bak reusam Atjèh. ”Primitif” djipeugah? Djih
njan peugahnjan njang primitif - bak mata geutanjoë Atjèh dan njankeuh Hukôm di
Nanggroë Atjèh.
Peuë njang djipeugot uléh bansa gob nakeuh keu
keupeunténgan bansadjihnjan, kon keupeunténgan bansa geutanjoë. Seunipatdjih,
tjéng-djih, njan bandum handjeuët tangui meunan2 mantong uléh geutanjoë. Peuë
njang djipeugah ”èleumèë” (scientific) njan kon musti njoe meunan. Bansa2 Barat
djidjak meurampok bansaboh dônja trôk u Nanggroë Atjèh teutapi buët djihnjan
hantom djibôh nan meurampok: djih bôh nan ”mission civilisatrice”
(djidjak bri adab keu ureuëng2 primitif); dan buëtnjan djingiëng nakeuh ”white
man’s burden” (tanggông djaweuëb bansa putéh) dan njan bandum djipeugah
deungon alasan2 njang djih peunan ilmiah (scientific). Teuma, peuë njan tadjak
deungo dan tadjak peu-njo? Buët ”professor Amerika” Ismail Husin nakeuh dalam
hôn buët seumeungeuët njoë, sabab hana alasan2 ilmiah njang ék peudong
propagandadjih di Djawanjan njang meutudjuan peuhina bansa Atjèh dan peutamah
inferiority complex bansa Atjèh supaja mudah djidjadjah lé bandét2 Djawa.
Le that peuë lom keusalahan dalam karangan Ismail
Husin njang pajah tapeukon. Lagèë geudjak peubandéng basa Atjéh - saboh basa
njang ka Tuhan peudjeuët - deungon basa ”indunisia” - hana bansa, hana
nanggroë, hana basa - bahthatpih geutanjoë teupeuë njang djimeukeusud basa
Meulaju - basa njang na Tuhan peudjeuët lagèë basa Atjèhtjit - teutapi ka
djipeutamong dalam karanga Ismail Husin dalam basa Grik njang hana meusangkôt
sapeuë deungon Dônja Meulaju dan basa Meulaju. Bandum ”lelutjon” njoë ka
djipeugot mangat peubeuna peundjadjahan sipa-i Djawa ateuëh bansa2 dan pulo2
lua Djawa, demi kepenténgan peundjadjahan Djawa: mangat djeuët djibri keusan
keu dônja luwa njang hana teupeuë sapeuë sang2 keubit na ”bansa indonesia”
deungon ka na ”basa indonesia” - padahai njoë mandum meuneu’èn sung-glap sipa-i
Djawa mangat djeuët djipeungeuët awak Eropa/Amerika njang djeu-ôh lagoina,
teutapi pakriban djeuët djidjak pengeuët geutanjoë disinoë di Dônja Meulaju
njang toë, njang teupeuë hana ”basa indonesia”njan, njang na njankeuh basa
Meulaju, njang na hubôngan deungon basa Atjèh. Seudang basa Djawa keudroëdjih
hana hubôngan sapeuë deungon basa Atjéh. Uléh sipeundjadjah Djawa ka dji-ubah
nan basa Meulaju djeuët keu ”basa indoensia” mangat djeuët djipeutoë-toë droë
djih deungon geutanjoë. Bèk deuh that peundjadjahandjih. Padahai geutanjoë
bansa Atjèh dan bansa2 Meulaju njang laén hana tateupeuë meusikrèk basa Djawa
haramdjah tjilakanjan. Deungon djidjak bôh nan basa Meulaju sibagoë ”basa
indonesia”, Ismail Husin hana sadar ka djidjak bantu peudong peundjadjahan
Djawa ateuëh bansa droë. Peukara na kata2 panjang dan kata2 paneuk dalam saboh2
basa, njan na saboh hai njang biasa njang geupham dalam èleumèë philology dan
linguistics.
|
"Ismail Husin geutôp karangan
deungon naritnjoë: ”Sayapun, melalui Professor ahli bahasa ini, lebih
mengenal karakteristik bahasa ibu saya.” Deungon narit laén geumeungaku
gobnjan hana geuturi sipheuët2 basa ureuëngtjhik inong-geuh njang peulahé
gobnjan dan geupiëp-mom-geuh, lagèë geutanjoë mandum tjit, njang dumnan toë,
lahé ngon batén deungon gobnjan, jôhgohlom djipeuraba lé ”Professor ahli”
dari amerika, njang duëk diblahdéh dônja, njang hana djipham basa Atjèh,
njang hantom djidjak u Atjèh. Masya Allah. Keu ureuëng2 lagéë gobnjan, peuë
njang djipeugah lé ureuëng luwa, njang kon Atjèh, peuë lom Amerika, njan
dumpeuë ka njo bahthatpih njang kon-kon. Talakèë do’a beuridjang puléh
peunjakét inferiority complex nibak gobnjan.
" |
|
|
|
Ismail Husin geutôp karangan deungon naritnjoë: ”Sayapun,
melalui Professor ahli bahasa ini, lebih mengenal karakteristik bahasa ibu
saya.” Deungon narit laén geumeungaku gobnjan hana geuturi sipheuët2 basa
ureuëngtjhik inong-geuh njang peulahé gobnjan dan geupiëp-mom-geuh, lagèë
geutanjoë mandum tjit, njang dumnan toë, lahé ngon batén deungon gobnjan,
jôhgohlom djipeuraba lé ”Professor ahli” dari amerika, njang duëk diblahdéh
dônja, njang hana djipham basa Atjèh, njang hantom djidjak u Atjèh. Masya
Allah. Keu ureuëng2 lagéë gobnjan, peuë njang djipeugah lé ureuëng luwa, njang
kon Atjèh, peuë lom Amerika, njan dumpeuë ka njo bahthatpih njang kon-kon.
Talakèë do’a beuridjang puléh peunjakét inferiority complex nibak gobnjan.
Sumber: Madjalah AGAM
Tidak ada komentar:
Posting Komentar